آموزش از راه دور چه تفاوتی با آموزش آنلاین دارد؟
بسیاری از افراد که با مفهوم آموزش از راه دور آشنا هستند، یا تفاوتی میان آموزش از راه دور با آموزش آنلاین قائل نیستند، یا اینکه تفاوت میان آن‌ها را نمی‌دانند و گاهی نیز در تفکیک آن‌ها، دچار مشکل و سردرگمی می‌شوند. در نهایت افرادی که به تفکیک درست میان این دو رسیده‌اند نیز گاهی در انتخاب میان یکی از این دو روش، سردرگم می‌مانند. در اینجاست که این سؤال مطرح می‌شود: آموزش از راهِ دور یا آموزش آنلاین؟
تفاوت آموزش از راه دور و آموزش آنلاین
برای پاسخ به سؤال آموزش از راهِ دور یا آموزش آنلاین، نیاز است ابتدا به تفاوت‌های اساسی میان این دو روش بپردازیم.
آموزش از راهِ دور (که به عنوان یادگیری از راهِ دور نیز شناخته می‌شود)، به نسبت آموزش آنلاین، نیازمند سطح بالا‌تری از مسئولیت‌پذیری است و نیاز به یک برنامه زمانی دقیق دارد. این روش، جایگزین آموزش مستقیم و حضوری می‌شود و اغلب زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که آموزش حضوری برای افراد امکان‌پذیر نباشد (برای مثال دوران شیوع و همه‌گیری کووید-19). آموزشِ از راه دور، در تلاش است تا محیط کلاس درس سنتی را به صورت مجازی بازسازی نماید؛ بدین نحو که در یک برنامه زمانی معین به طور هم‌زمان، دانش‌پذیران باید در محیط کلاس درس مجازی حضور یافته تا در ارائه دروس و یا مشارکت در فعالیت‌های یادگیری گروهی شرکت کنند.
در مقابل، آموزشِ آنلاین به افراد این امکان را می‌دهد تا در محیط خانه خود که در آن احساس راحتی بیشتری می‌کنند، مطابق برنامه زمانی که متناسب با زندگی آنان و نیاز‌هایشان تنظیم شده است، شرکت نمایند؛ هرچند که گاهی اوقات این روش با آموزش حضوری نیز قابل ترکیب است. در آموزش آنلاین، از ابزار‌هایی برای مشارکت افراد مانند کوئیز‌ها، ویدئو‌های آموزشی، نظرسنجی و… استفاده می‌شود. هرچند که آموزش آنلاین به نسبت آموزش از راه دور دارای انعطاف بیشتری برای دانش‌پذیران است، اما نیاز به استقامت فرد برای ادامه دوره و خودانگیختی دارد؛ زیرا کسی نیست که نظارت دقیق و سخت‌گیرانه‌ای بر برنامه یادگیرنده داشته باشد.
آموزش از راه دور، ترند و مد یا آینده یادگیری و آموزش؟
تا زمانی که آموزش از راه دور همان ویژگی‌ها و کیفیتی را که آموزش سنتی ارائه می‌دهد را در دسترس دانش‌پذیران قرار بدهد، هم‌چنان مورد استقابل علاقه‌مندان به فراگیری علم قرار خواهد گرفت؛ همان‌گونه که مطالعات نیز بر این امر صحه می‌گذارند. یکی دیگر از دلایلی که دانش‌پذیران به این نحو از آموزش علاقه بیشتری نشان می‌دهند، این است که اینترنت به طور کلی، نحوه تعاملات، ارتباطات و یافتن اطلاعات را برای ما انسان‌ها تغییر داده است، در حدی که می‌توان گفت کلیت زندگی ما را تغییر و تحت شعاع قرار داده است! آموزش آنلاین به همان میزان که انعطاف‌پذیر و قابل دسترس است، به همان اندازه نیز قابل اعتماد و جذاب بوده و است.
با توجه به مطالعاتی که اخیرا توسط «کنسرسیوم اسلون» انجام شده است، در سال‌های اخیر، تعداد ثبت‌نام کنندگان در کالج‌ها و دانشگاه‌ها، رو به کاهش بوده است. به همین دلیل، تعداد دانشجویانی که به دنبال آموزش آنلاین بوده‌اند، مورد توجه چشم‌اندازان آموزشی و برنامه‌ریزان قرار گرفته است. با توجه به تمامی مطالب فوق، دانشگاه‌ها که از ثبت‌نام دانشجویان سود قابل توجهی کسب می‌کردند، به دنبال دستیابی نسبی به این سود از طرق دیگری مثل آموزش از راه دور و آموزش آنلاین هستند. یکی از دلایل مورد استقبال قرار گرفتن آموزش از راه دور توسط دانشگاه‌ها نیز می‌تواند همین امر باشد.
«مزایای آموزش از راه دور چیست؟»
1-افزایش انعطاف‌پذیری به نسبت آموزش آنلاین و ایجاد تعادل مطلوب میان کار، زندگی و تحصیلات
2-افزایش دسترسی‌پذیری توسط دانش‌پذیرانی با نیاز‌ها و شرایط ویژه
3-در دسترس بودن محتوا و منابع آموزشی
4-عدم نیاز به رفت و آمد و یا کاهش میزان رفت و آمد
5-صرفه‌جویی در زمان و پول
6-متناسب با سرعت یادگیری هر فرد
7-آموزش با کیفیت بالا و به صورت شخصی‌سازی شده
8-توسعه مهارت‌های تکنولوژی فرد با توجه به استفاده متداول از تکنولوژی و ابزار‌های آن
«بهترین ویژگی‌های آموزش از راه دور چیست؟»
1-بحث‌ها و مشارکت‌های هم‌زمان و غیر هم‌زمان
2-خودارزیابی آنلاین
3-وبلاگ‌ها و ویکی‌ها
4-تحقیقات میدانی مجازی و آزمایشگاه‌های مجازی
5-مطالعات موردی در محیط‌های شبیه‌سازی شده واقعی
6-انواع شبیه‌سازی
7-تمرین‌های حل مسأله
8-نقشه‌های مفهومی
9-وبینار‌ها، ویدئو‌ها و سایر ابزار‌های یادگیری تعاملی
آموزش از راه دور، چه تأثیری بر دانش‌آموزان گذاشته است؟
این نوع از آموزش، به دانش‌آموزان و دانشجویان این امکان را می‌دهد تا به محتواهای آموزشی با بالا‌ترین کیفیت، دست یافته و با یک برنامه منعطف، تمرکز کامل خود را در محیط خانه بر روی آن‌ها بگذارند. برای موفقیت در این نوع از آموزش، دانش‌پذیران باید به صورت کاملا خودانگیخته و با استقامت به یادگیری خود بپردازند، تکالیف خود را موقع انجام داده و وظایف درسی خود را اولویت‌بندی نمایند.
سخن آخر
بدون شک، آموزش آنلاین اینجاست تا همسو با توسعه و پیشرفت تکنولوژی، موجب تسهیل امر آموزش انسان شود. دوره‌های آنلاین ثابت کرده‌اند که توانایی ارائه اطلاعات آموزشی به طور مؤثر، با بالا‌ترین کیفیت و کم‌ترین میزان هزینه را دارند؛ به همین دلیل است که به عنوان راهی میان‌بر برای کالج‌ها، دانشگاه‌ها و سایر مؤسسات آموزشی قرار گرفته‌اند. برنامه‌های اختصاصی آموزش از راه دور نیز امروزه توسط دانش‌آموزان و دانشجویان، بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند و استقبال از آن‌ها نیز رو به افزایش است.
