انواع کلاس درس معکوس
کلاس‌های درس معکوس به معنای ایجاد محیط یادگیری فعال در هرجا و هر زمانی است. دوره جدید روش یادگیری معکوس، درباره فعالیت و همکاری معلمان با یکدیگر برای یادگیری استراتژی‌ها و روش‌های جدیدتر با هدف ارتقا و بهبود این روش و ایجاد چشم اندازی وسیع‌تر در امر آموزش را شامل می‌شود. به همین دلیل است که در این مقاله ما سعی کرده‌ایم تا نگاهی به انواع کلاس درس معکوس داشته تا شما بتوانید با پیاده سازی برخی از این روش‌ها و استفاده از ابزار‌های مخصوص آن، یک اکوسیستم واقعی برای امر یادگیری و آموزش ایجاد نمایید!
کلاس‌های درس معکوس، افراد را از طریق فضای مجازی به یکدیگر متصل نموده، باعث ایجاد ارتباطی سالم و آکادمیک میان آن‌ها شده و موجب افزایش مشارکت دانش‌پذیران می‌شود.
همان‌گونه که از تیتر این مقاله متوجه شده‌اید، بیش از یک روش برای اجرای کلاس درس معکوس وجود دارد که می‌بایست از میان آن‌ها، روشی را که متناسب با نوع درس و نوع دانش‌پذیر‌تان است را انتخاب نموده و کاملا بر اساس اصول و استراتژی‌های مخصوص، آن را پیاده سازی کنید. برای شناخت انواع کلاس درس معکوس، بهتر است ابتدا با انواع روش یادگیری ترکیبی که الهام‌بخش روش یادگیری معکوس و انوای کلاس درس معکوس بوده اند، آشنا شویم.
انواع مدل‌های روش یادگیری ترکیبی
1-مدل چرخشی: این نوع، پرکاربرد‌ترین و آشنا‌ترین مدل یادگیری ترکیبی است. در واقع می‌توان روش یادگیری ترکیبی را زیر مجموعه این دسته قرار داد. در این روش، دانش‌آموزان مبحث درسی جدید را به صورت فردی مطالعه نموده و سپس در میان گروه‌های کوچکی که از قبل تشکیل شده و در آن قرار دارند، این مبحث را فرد به فرد برای گروه توضیح می‌دهند و در نهایت از میان گروه، کسی انتخاب شده تا مبحث درسی را برای کل کلاس کنفرانس دهد. اینگونه مبحث درسی جدید، چندین بار و با ادبیات مختلف در کلاس دوره و تکرار شده و بیشتر در ذهن دانش‌آموزان باقی می‌ماند. در کلاس‌های آنلاین، این روش می‌تواند از طریق وب‌کم و روشن کردن دوربین تلفن همراه یا لپ‌تاپ صورت پذیرد.
2-مدل فِلِکس: در این مدل، کلاس درس را به ترکیبی از کلاس آموزش آنلاین و کلاس تعامل و مشارکت میان دانش‌آموزان تبدیل می‌کنیم. تفاوت این روش با مدل چرخشی در این است که مدل چرخشی شاید 2 یا 3 مرتبه در یک ترم تحصیلی اجرا شود؛ اما مدل فلکس، شاکله کلاس درس بوده و هر جلسه، ترکیبی از آموزش و تعامل دانش‌پذیران خواهد بود. برخی از مدارس پیشرفته، از روش فلکس در محیط مدرسه استفاده می‌کنند، به این صورت که تمامی دانش‌آموزان دارای یک اتاقک مجزا از دیگران هستند که مباحث درسی را در آن مطالعه نموده و از طریق فضای مجازی با دیگر دانش‌آموزان و معلمان در ارتباط هستند و بدین نحو به رفع سؤالات و ابهامات خود می‌پردازد.
3-مدل مجازی توسعه داده شده: در این مدل، تقسیمِ کار میان مدرسه و خانه صورت گرفته و این دو محیط و فعالیت‌هایی که دانش‌پذیران باید در آن‌ها انجام دهند، کاملا جدا شده اند. دقیقا بر خلاف مدل فلکس که نیاز به حضور هر روزه دانش‌آموزان در محیط مدرسه دارد؛ در این مدل، روز‌های معینی از هفته، برای آموزش در محیط مدرسه اختصاص داده می‌شوند و روز‌های دیگر هفته، مختص آموزش آنلاین در خانه هستند. مثال بارز این روش، «آکادمی سایبری ریو رانچو در نیومکزیکو» است که در آن، دانش‌آموزان پایه ششم تا هشتم در روز‌های دوشنبه، چهارشنبه و جمعه باید در مدرسه برای آموزش حضوری حاضر شوند و روز‌های دیگر را صرف آموزش مجازی در خانه خواهند کرد.
انواع مدل‌های آموزش معکوس
1-کلاس درس معکوس استاندارد: کلاسیک‌ترین روش آموزش معکوس، این روش است. در این روش، از دانش‌پذیران می‌خواهند تا پیش از حضور در کلاس، مباحث، ویدئو‌ها و منابعی را مطالعه نموده تا آمادگی لازم برای حضور در کلاس درس را داشته و بتوانند با اطلاعاتی که از منابعِ از پیش خوانده کسب کرده اند، مباحث جدیدی را که معلم در کلاس درس آموزش می‌دهد، بهتر متوجه شوند. در روش معکوس، مدت زمان کلاس درس بیشتر از این که صرف آموزش شود، صرف تمرین برای یادگیری بهتر مطالب پیش آموخته و رفع ابهامات از آن‌ها از طریق گفت و گو با هم‌کلاسی‌ها و معلم خواهد شد.
2-کلاس درس میکرو/کوچک: در این نوع، ویدئو‌هایی کوچک و 10 الی 15 دقیقه‌ای توسط معلم بارگزاری می‌شود که در آن‌ها توضیحاتی ابتدایی درباره مباحث درسی جلسه بعد و تکالیفی که دانش‌آموزان باید انجام دهند، داده می‌شود و بخش عمده درس و مباحث درسی خود کلاس تدریس و تمرین می‌شوند.
3-کلاس درس معکوس بحث محور: در این روش، تکالیف درسی در قالب ویدئو‌هایی مخصوص، توسط معلم توضیح داده شده و منابع و مواد درسی مورد نیاز آن‌ها نیز مورد اشاره قرار خواهد گرفت. سپس در کلاس درس، آن مباحث، مورد بحث و گفت و گو میان دانش‌آموزان قرار می‌گیرند. دانش‌آموزان با مطالعه‌ای که از پیش بر روی مباحث درسی انجام داده‌اند، تسلط نسبتا مطلوبی بر روی بحث خواهند داشت و اطلاعات ارزشمندی میان یکدیگر در این مورد رد و بدل خواهند کرد.
4-کلاس درس معکوس مبتنی بر نمایش: دروس ریاضی، شیمی و فیزیک برای آموزش محتوا از این طریق خاص، نیازمند استفاده از روش‌های خاص و اصولی هستند؛ برای مثال اندازه‌گیری دقیق و استفاده از فرمول، نکات کلیدی برای یادگیری درس هندسه و آموزش آن هستند. در روش کلاس درس مبتنی بر نمایش، برای آموزش در ویدئو‌ها، از ابزار‌های خاص و برنامه‌های مخصوص هر درس استفاده می‌شود و دانش‌آموزان در صورت ابهام یا متوجه نشدن مفاهیم، می‌توانند با جلو و عقب زدن ویدئو آموزشی، این مسائل را رفع نمایند.
5-کلاس درس معکوس مبتنی بر کارِ گروهی: تمرکز این روش بر روی یادگیری گروهی است. پس از آنکه دانش‌آموزان به صورت فردی مباحث درسی را پیش از کلاس مطالعه نمودند، برای حل تکالیف مربوط به آن، به صورت گروهی با یکدیگر مباحثه و هم‌فکری نموده و به آن‌ها پاسخ می‌دهند. در این روش، دانش‌آموزان با توضیح مباحث به یکدیگر، اصلاح ایرادات و در نهایت رسیدن به یک پاسخ یکسان، در روند یادگیری عمیق به هم‌دیگر بسیار کمک خواهند کرد.
6-کلاس درس واقعیت مجازی: در این مدل، تدریس خصوصی کاملا حذف می‌شود؛ اما در عین حال کلاس درس به صورت خصوصی-عمومی برگزار خواهد شد؛ بدین نحو که اساتید و معلمان، هر کدام ویدئو‌های آموزشی را به همراه تمامی تکالیف آن‌ها، برای تمامی دانش‌پذیران به اشتراک می‌گذارند. سپس یک زمان اختصاصی برای هر دانش‌پذیر قرار می‌دهند تا در آن زمان، به صورت خصوصی با معلم ارتباط برقرار کرده و به رفع سؤالات خود و درک بهتر مفاهیم بپردازند. این روش عدالت نسبی را در امر آموزش ایجاد می‌کند.
