رویکردهای فردی و گروهی برای اجرای روش یادگیری معکوس
در یک کلاس درس معکوس، دانش‌آموزان با کنفرانس‌های درسی در خارج از کلاس درس آشنا شده و آماده تجربه کردن یک یادگیری فعال در محیط کلاس هستند. بعد از طراحی و ایجاد فعالیت‌های مخصوص یادگیری معکوس برای خارج از محیط کلاس، نقش اصلی معلّمان و مربّیان این است که بر فرآیند یادگیری دانش‌آموزان نظارت کرده و آنان را در این امر راهنمایی و هدایت نمایند. برای هدایت روند درک مطالب توسط دانش‌آموزان، شما به عنوان یک معلم می‌توانید از رویکردهای فردی و گروهی برای اجرای روش یادگیری معکوس استفاده نمایید.
1-فعالیت‌های فردی
اگر احساس می‌کنید که دانش‌آموزان شما در درک محتوا و مطالبی که در خارج از کلاس درس با آن‌ها آشنا می‌شوند، مشکل دارند؛ اجرای فعالیت‌های فردی می‌تواند یکی از مفید‌ترین و مرتبط‌ترین روش‌ها برای آنان باشد. بهتر است که اینگونه فعالیت‌ها، پیش از فعالیت‌های گروهی و برای آن دسته از دانش‌آموزانی اجرا شود که یادگیری آنان به نحوِ خودآموز و فردی، کارآمد‌تر است.
الف)نظرسنجی: (زمان لازم برای فعالیت: 5-10 دقیقه)
این روش، برای ارزیابی دانش‌آموزان نسبت به مطالبی که در خارج از کلاس آموخته‌اند، بسیار ایده‌آل است! شما می‌توانید از دانش‌آموزان بخواهید که با برگه‌ای که بر روی آن بله/خیر یا هر حروف معنادار و مرتبط با نظرسنجی شما نوشته شده است، نظر خود را عنوان کنند. استفاده از کاغذ‌های رنگی، برای نو‌آموزان دوره پیش دبستانی و یا دانش‌آموزان کلاس‌های اول تا سوم، بسیار مناسب‌تر بوده و رنگ و لعاب بیشتری به کلاس درس می‌دهد. همچنین با استفاده از این روش، می‌توانید سؤالات چند گزینه‌ای درباره مباحثی که باید در خانه مطالعه می‌شده، از دانش‌آموزان پرسیده و با بررسی جواب‌های آنان، از وضعیت کلاس باخبر شوید.
شبکه کلمات/نقشه‌های مفهومی: (زمان لازم برای فعالیت: 30-45 دقیقه)
یکی از بهترین روش‌ها برای نهادینه کردن یادگیری در ذهن دانش‌آموزان و جمع کردن تمام مطالب حجیم یک مبحث در یک برگه، نقشه مفهومی یا همان نمودار درختی است که به طرز مختصر و مفیدی، مهم‌ترین مطالب را بهم دیگر مرتبط می‌کند. این روش می‌تواند توسط معلمان انجام شده و در دسترس دانش‌آموزان قرار بگیرد و یا به صورت تکلیف و یا فعالیت تشویقی خارج از کلاس، به دانش‌آموزان سپرده شده تا اینگونه مطالب را بهتر یاد بگیرند.
ج)حل مسأله به صورت فردی: (زمان لازم برای فعالیت: 30-45 دقیقه)
این روش به دانش‌آموزان کمک می‌کند که با شرکت در بحث‌های کلاسی و نظرسنجی از دیگر هم‌کلاسی‌هایشان، از نظرات دیگران استفاده کرده و با تلفیق آن با نظر خود، به حل مسأله برسند. با استفاده از این روش، معلمان می‌توانند متوجه ضعف و اشتباهات فردی دانش‌آموزان شده و مطالبی را که موجب درک غلط آنان شده را، یافته و این مطالب را بیشتر برای دانش‌آموزان باز کرده و توضیح دهند تا به درک درستی از آن مطالب برسند.
2-فعالیت‌های گروهی
می‌توان گفت که فعالیت‌های گروهی، هدف اصلی روش یادگیری معکوس در بخش درون کلاسی است. در این روشِ کلّی، دانش‌آموزان ابتدا باید درک فردی خود از مطلب را نزد هم‌گروهی‌هایشان آورده و با دریافت نظر آنان، نه تنها به درک بهتری از مطلب رسیده؛ بلکه مطالب را به طور عمیق‌تری یاد بگیرند.
الف)وابستگی گروهی: (زمان لازم برای فعالیت:30-45 دقیقه، تعداد افراد لازم: 3-5 نفر)
ابتدا هر دانش‌آموز باید ایده‌های خود درباره مبحث درسی یا جالب‌ترین بخش از آن را بر روی یک تکّه کاغذ بنویسد. سپس، در گروه‌های خود، هر برگه را که شامل نظر هر دانش‌آموز است، مورد بررسی قرار دهند و با یکدیگر درباره اینکه چرا این مطلب مهم و جالبِ توجه بوده، بحث نمایند و به یک اتفاق نظر درباره آن‌ها برسند. در آخر باید ایده‌ها را بر اساس درجه اهمیتی که بالاتفاق به آن رسیده‌اند، طبقه‌بندی نمایند. این فعالیت کمک می‌کند تا معلم به این اطمینان برسد که همه دانش‌آموزان، به تمامی وجوه یک مبحث توجه نموده و آن را درک کرده باشند.
ب)ماتریکس تیمی: (زمان لازم برای فعالیت: 10-20 دقیقه، تعداد افراد لازم: 2 نفر)
زمانی که در کلاس به مباحث درسی رسیده‌اید که بسیار بهم شباهت دارند و ممکن است گیج‌کننده به نظر آیند، روش ماتریکس تیمی، بهترین روش برای این شرایط است. ابتدا معلم باید فهرستی از ویژگی‌هایی که میان آن دو مبحث مشترک و متفاوت هستند، تهیه نموده و آن موارد را در اختیار گروه‌ها قرار داده تا به صورت یک جدول، ویژگی‌های مشترک و متفاوت مباحث را طبقه‌بندی نمایند. در نهایت معلم باید جدول اصلی که خود تهیه کرده را با کل کلاس به اشتراک گذارد تا مطمئن شود که دانش‌آموزان مطلب را به درستی درک کرده و انجام داده‌اند.
ج)حل مسأله به طریقِ بلند فکر کردن جفتی: (زمان لازم برای فعالیت: 30-45 دقیقه، تعداد افراد لازم: 2 نفر)
ابتدا سؤالات سختی که نیاز به طی کردن چندین مرحله دقیق و پیچیده دارند را در اختیار دانش‌آموزان قرار دهید. سپس دانش‌آموزان را به گروه‌های دو نفره تقسیم کنید و از نفر اول بخواهید تا نظر خود درباره راهِ حل و فرآیند رسیدن به آن را به هم‌گروهی خود توضیح دهد. در این زمان، نفر دیگر گروه به پاسخ او با دقت گوش داده و در نهایت نظر خود درباره جواب هم‌گروهی خود و ابهاماتی که درباره راهِ حل او دارد را عنوان می‌کند. سپس نوبت فرد دیگر می‌شود تا راهِ حل خود را توضیح داده و نفر دیگر گوش داده و نظر خود را بیان کند.
د)برگه‌های واکنشی: (زمان لازم برای فعالیت: 30-45 دقیقه، تعداد افراد لازم: 4-6 نفر)
ابتدا تعدادی سؤال جامع از مطالبی که در خارج از کلاس آموزش داده شده، تهیه نمایید. سپس دانش‌آموزان را به گروه‌های مختلف تقسیم‌بندی نموده و به هر گروه یک برگه سؤال و یک برگه بزرگ‌تر برای نوشتن پاسخ‌هایشان دهید. هر گروه ده دقیقه وقت دارد تا هر چه که در ارتباط با موضوع و سؤال اصلی به ذهنشان می‌رسد را بنویسند. پس از ده دقیقه، هر گروه برگه سؤال و پاسخ خود را به گروه دیگری می‌دهد. سپس گروه دیگر نظرات شخصی خود را به برگه پاسخ اضافه می‌کنند. در نهایت، برگه سؤال پس از چرخیدن میان تمام گروه‌های کلاس، به دست گروه اولیه رسیده و آن‌ها با خلاصه کردن تمامی نظرات، پاسخ‌ها و نظراتی که درباره آن سؤال داده شده را برای کل کلاس توضیح می‌دهند.
ه)تحقیق گروهی: (زمان لازم برای فعالیت: 1-2 ساعت، تعداد افراد لازم: 2-5 نفر)
ابتدا دانش‌آموزان باید یک مقاله را در خارج از کلاس به صورت فردی مطالعه نمایند. سپس دانش‌آموزان یک گروه که همه آن مقاله را مطالعه نموده‌اند، باید در گروه‌های خود درباره آن به طور عمیق بحث کرده و مطالبی که از آن فهمیده‌اند را با یکدیگر به اشتراک گذارند. در این فعالیت دانش‌آموزان باید موضوع را به یکدیگر آموزش داده و درباره آن به توافق برسند. اینگونه دانش‌آموزان به رفع ابهام درباره مقاله و تصحیح اشتباهات یکدیگر می‌پردازند. سپس معلم از آن‌ها می‌خواهد تا خلاصه‌ای یک صفحه‌ای از مقاله به صورت گروهی بنویسند تا وی از درک درست مطالب مقاله توسط گروه‌ها اطمینان حاصل نماید.
